FIZYKA W SZKOLE PODSTAWOWEJ

Zwierciadła i soczewki.


Coś o obrazie, ogniskowej i odbiciu światła.

W optyce stosuje się zwierciadła (płaskie, wklęsłe i wypukłe) oraz soczewki. 

Obraz może być rzeczywisty albo pozorny, prosty albo odwrócony, pomniejszony albo powiększony. 

Obraz pozorny to taki, który widzimy spoglądając przez dany instrument optyczny, na przykład spoglądając w lustro albo patrząc przez lupę. 

Obraz rzeczywisty powstaje w określonym miejscu, możemy go ujrzeć stawiając w tym miejscu ekran. 

Obraz może być prosty albo odwrócony, powiększony albo pomniejszony.

Powiększenie to iloraz wielkości obrazu do oryginału. 

p>1 oznacza, że obraz jest powiększony, a p<1 oznacza, że obraz jest pomniejszony.

Zwierciadło wklęsłe i soczewka skupiająca skupiają promienie równoległe w jednym punkcie który nazywamy ogniskiem rzeczywistym. 
Jeżeli umieścimy kartkę papieru w ognisku rzeczywistym soczewki skupiającej lub zwierciadła wklęsłego i układ ten będzie skupiał promienie słoneczne, to kartka się zapali w punkcie ogniska rzeczywistego. 
Zwierciadło wypukłe albo soczewka rozpraszająca - rozpraszają promienie równoległe w taki sposób, że zdaje się, jakby wychodziły z jednego punktu zwanego ogniskiem pozornym.
Najważniejsza cecha zwierciadła lub soczewki to ogniskowa f. 

Ogniskowa to odległość od zwierciadła lub soczewki do ogniska. Jeśli ognisko jest rzeczywiste to mówimy, że ogniskowa jest dodatnia, a jeśli ognisko jest pozorne to mówimy, że ogniskowa jest ujemna. 
Dla soczewki ogniskowa jest zależna od jej kształtu i od współczynnika załamania światła w materiale z którego soczewkę wykonano. 
Dla zwierciadła kulistego, będącego częścią kuli o promieniu R obliczenie ogniskowej jest proste: f=R/2. 
Soczewka wypukła ma dodatnią ogniskową, a soczewka wklęsła ma ujemną ogniskową. 
Soczewka wypukła skupia światło, a soczewka wklęsła je rozprasza. Ze zwierciadłami jest odwrotnie wklęsłe skupiają świetło a wypukłe rozpraszają. 
Odwrotność ogniskowej wyraża się w dioptriach, 1D=1/m i jest to zdolność skupiająca soczewki. 

Wartości dodatnie dotyczą soczewek skupiających a ujemne rozpraszających. Dlatego mówimy o okularach "plusy" i "minusy".